Μαθησιακές Λειτουργίες

Ορισμός

Οι μαθησιακές δυσκολίες αποτελούν μία ανομοιογενή ομάδα διαταραχών που αφορούν σε σημαντικές δυσκολίες στις ικανότητες ακρόασης, ομιλίας, ανάγνωσης, γραφής, συλλογισμού και μαθηματικής ικανότητας. Οι δυσκολίες αυτές είναι ενδογενείς, θεωρούνται ως αποτέλεσμα της δυσλειτουργίας του κεντρικού νευρικού συστήματος γι’ αυτό και είναι δυνατόν να επιμείνουν καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του ατόμου. Τα ελλείμματα στη γλωσσική επεξεργασία αποτελούν τον πιο βασικό αιτιολογικό παράγοντα των μαθησιακών δυσκολιών.

Χαρακτηριστικά Μαθησιακών Δυσκολιών

Τα χαρακτηριστικά τους ποικίλλουν ανά περίπτωση και αφορούν στις περιοχές της αντίληψης, της γλώσσας, της μνήμης, της προσοχής και συγκέντρωσης, της μεταγνώσης, της αυτορρύθμισης, των κινήτρων, της συμπεριφοράς, των κοινωνικών δεξιοτήτων και της συναισθηματικής εξέλιξης. Το γεγονός αυτό οδηγεί στη δυσκολία διάρθρωσης ενός ενιαίου προφίλ, καθώς και σε αδυναμία σχεδιασμού μιας αποτελεσματικής διδακτικής παρέμβασης, που να είναι κατάλληλη για όλους τους μαθητές.
Η συχνότητα εμφάνισής τους στον γενικό πληθυσμό είναι ιδιαίτερα σημαντική γεγονός που καθιστά απαραίτητη την ενημέρωση και κατάρτιση των γονέων και εκπαιδευτικών, ώστε να είναι σε θέση να βοηθήσουν τα παιδιά που αντιμετωπίζουν μαθησιακές δυσκολίες, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαίτερες ανάγκες τους.

Είδη Μαθησιακών Δυσκολιών

Δυσλεξία (Επίκτητη ή Ειδική/ Αναπτυξιακή)
Διαταραχές Προφορικού Λόγου (Δυσλαλία, Δυσαρθρία, Δυσαναγνωσία)
Διαταραχές στην Παραγωγή Γραπτού Λόγου (Δυσγραφία, Δυσορθογραφία)
Δυσαριθμησία (Λεκτική, Πρακτογνωστική, Λεξιλογική, Γραφική, Ιδεογνωστική, Λειτουργική)

ΠΑΡΕΜΒΑΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ

Τα χαρακτηριστικά των παιδιών ποικίλλουν ανάλογα με το παιδί. Επομένως το πρόγραμμα παρέμβασης θα πρέπει να είναι εξατομικευμένο να βασίζεται, δηλαδή, στις ιδιαίτερες ανάγκες του κάθε μαθητή, να εστιάζει στη διδασκαλία εναλλακτικών στρατηγικών μάθησης και να χρησιμοποιεί τους τομείς όπου είναι περισσότερο ικανοί οι μαθητές ως θεμέλιο για ανάπτυξη των τομέων που παρουσιάζουν δυσκολίες. Θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει μία ολιστική προσέγγιση με γνώμονα τις εκπαιδευτικές, τις σωματικές, τις ψυχολογικές και φυσιολογικές ανάγκες του κάθε μαθητή.

Μεταγνώση

Η ικανότητα των μαθητών να οργανώνουν να καθοδηγούν και να αξιολογούν τη χρήση γνωστικών στρατηγικών ονομάζεται μεταγνώση. Οι μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες παρουσιάζουν σημαντικά μεταγνωστικά ελλείμματα, όσον αφορά στην αναγνώριση των απαιτήσεων ενός έργου και του σχεδιασμού του, στην επιλογή και εφαρμογή των κατάλληλων στρατηγικών, στην παρακολούθηση και ρύθμιση της απόδοσής τους και στην αξιολόγηση των επιτευγμάτων τους στο γνωστικό έργο.

Στόχος παρεμβατικών προγραμμάτων

Στόχος του εκπαιδευτικού προγράμματος θα πρέπει να είναι η αυτορρυθμιζόμενη μάθηση, που αναφέρεται στην ικανότητα του μαθητή να ελέγχει και να τροποποιεί όταν είναι αναγκαίο τις σκέψεις, τα αισθήματα και τις ενέργειές του προκειμένου να επιτύχει τους μαθησιακούς στόχους, συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτό στη βελτίωση των αισθημάτων αυτο-αποτελεσματικότητας.
Η παρέμβαση εστιάζεται στη διδασκαλία αποτελεσματικών τρόπων μελέτης και αντιμετώπισης μιας επικείμενης εξέτασης στους μαθητές που υπολείπονται όσον αφορά στις στρατηγικές οργάνωσης της μελέτης τους ή στον τρόπο που ανταποκρίνονται στις επιταγές μιας εξέτασης.
Ιδιαίτερα σημαντική κρίνεται η εφαρμογή παρεμβατικών προγραμμάτων πρόληψης ήδη κατά την προσχολική ηλικία, με στόχο τη σχολική ετοιμότητα και την ανάπτυξη διαφόρων γνωστικών και κοινωνικών δεξιοτήτων που θα βοηθήσουν τα παιδιά να προσαρμοστούν σε ένα εκπαιδευτικό πλαίσιο και να συμμετάσχουν στις μαθησιακές διαδικασίες.
Η αποτελεσματική παρέμβαση θα πρέπει να εστιάζει τόσο στο ίδιο το παιδί όσο και στο ευρύτερο περιβάλλον του, το οποίο θα πρέπει να είναι κατάλληλα ενημερωμένο δείχνοντας κατανόηση στις δυσκολίες του παιδιού και βοηθώντας το να τις αντιμετωπίσει.